Bevraging zorgbeleving perimenopauze

De aanleiding voor dit onderzoek was het groeiende besef dat de perimenopauze, ondanks haar ingrijpende invloed op het dagelijks functioneren en de levenskwaliteit van vrouwen, nog te vaak onderbelicht blijft in de eerstelijnszorg.

Mijn onderzoek vormt de basis voor mijn bredere missie: toegankelijke educatie aanbieden aan vrouwen die daar behoefte aan hebben én zorgprofessionals opleiden zodat zij vrouwen in de (peri)menopauze de zorg, kennis en erkenning kunnen bieden die ze verdienen. 

Het onderzoek bestond uit een literatuurstudie van bestaande artikelen, aangevuld met een kwantitatieve bevraging via een online vragenlijst.  Er werd gepolst naar:

1. Klachten en hun impact
2. Het verloop van het diagnoseproces en gekregen zorg 
3. Kennis van de zorgverleners
4. Het aanbod aan duidelijke informatie in het Nederlands

Er werd ook 1 open schrijfveld voorzien waar vrouwen alle verhalen of commentaar die ze nog kwijt wilden konden achterlaten. 

 Maar liefst 2028 vrouwen namen deel aan de bevraging: 1365 uit Nederland en 663 uit België. De meeste respondenten waren tussen de 35 en 55 jaar oud en bevonden zich in verschillende stadia van de (peri)menopauze. 

 De resultaten maakten duidelijk dat veel vrouwen te maken hebben met een breed scala aan klachten die een aanzienlijke impact hebben op hun dagelijks functioneren en levenskwaliteit. Toch worden deze klachten vaak niet herkend als symptomen van de perimenopauze — niet door de vrouwen zelf, en ook niet door zorgverleners. Veel respondenten gaven aan dat er bij hulpverleners, inclusief artsen en verpleegkundigen, onvoldoende kennis is over deze levensfase. Het gevolg is een langdurig en frustrerend diagnoseproces, waarbij vrouwen soms jarenlang zoeken naar erkenning en gepaste hulp. Slechts een minderheid had hun klachten ooit besproken met een verpleegkundige. Velen voelden zich daar bovendien niet comfortabel bij. 

Enkele exacte cijfers zijn uitgelicht onderaan deze pagina.

• Kennistekort bij vrouwen
   
  • Moeilijke toegang tot duidelijke, Nederlandstalige informatie belemmert het herkennen en bespreekbaar maken van klachten.
     
• Kennistekort en misvattingen bij zorgverleners (eerste en tweede lijn)
   
  • Vrouwen beoordelen de kennis van zorgverleners als onvoldoende.
     
  • De richtlijnen en medische praktijk focussen vaak te sterk op klassieke symptomen zoals opvliegers of menstruele veranderingen, terwijl deze niet bij alle vrouwen voorkomen.
     
• Veelvoorkomende misvattingen
   
  • Afwezigheid van opvliegers of een regelmatige cyclus leidt vaak tot het uitsluiten van de diagnose.
     
  • Vroege klachten (<40 jaar) worden vaak niet serieus genomen.
     
  • Klachten worden geregeld toegeschreven aan stress of burn-out, wat leidt tot medical gaslighting en onderdiagnostiek.
     
• Onduidelijkheid over diagnosestelling
   
  • Ondanks richtlijnen die bloedtesten afraden bij vrouwen >45 jaar, worden ze toch frequent gebruikt.
     
  • Normale bloedwaarden worden onterecht als uitsluiting van perimenopauze geïnterpreteerd.
     
• Onvoldoende aandacht in medische opleidingen
   
  • Beperkte onderwijstijd over menopauze in basisopleidingen en specialisaties in België en Nederland.
     
  • Vooral huisartsen spelen een centrale rol, maar krijgen onvoldoende vorming rond deze levensfase.
     

 Voor de vrouw:

• Levenskwaliteit & mentaal welzijn: Klachten beïnvloeden sterk het dagelijks leven, werk, sociaal leven en mentale gezondheid. Onvoldoende kennis en erkenning door zorgverleners veroorzaken stress, angst, machteloosheid en ontmoedigen het zoeken van hulp.
   
• Sociaal en gezinsleven: Vermoeidheid, stemmingswisselingen en andere klachten belemmeren rolvervulling in gezin en werk, met name voor vrouwen in de “sandwichgeneratie.” Onbegrip van omgeving leidt tot sociale isolatie en relationele spanningen.
   
• Financiële impact: Inkomensverlies door minder werken; kosten voor supplementen en psychotherapie zonder terugbetaling; hogere zorgkosten door meerdere consultaties en diagnostiek.
   

Voor de gezondheidszorg en zorgkosten:

• Veel specialistische consultaties en diagnostische onderzoeken leiden vaak niet tot diagnose, wat kostenefficiëntie in twijfel trekt.
   
• Frequent gebruik van antidepressiva en angstremmers, soms onterecht, met mogelijke bijwerkingen en verslavingsrisico’s.
   
• Symptoomgerichte behandeling lijkt te prevaleren boven oorzaakgerichte zorg.
   

Voor economie en werkgevers:

• Langdurige klachten verminderen arbeidsparticipatie, wat leidt tot productiviteitsverlies en hogere kosten voor werkgevers, met mogelijke macro-economische gevolgen.
   

Voor zorgverleners:

• Onvoldoende opleiding en kennis over perimenopauze veroorzaken onzekerheid in de zorgverlening.